دامن مکش به ناز که هجران کشیده ام

دامغـان و جشنـواره سنـتی گـل غلتـان کـودکان

 آیین گل غلتان یکی از رسوم سنتی مناطق مختلف شهرستان دامغان است که هم اکنون توسط اهالی شهر امیریه (دامغان) صورت می گیرد که در این رابطه ششمین جشنواره سنتی گل غلتان کودکان ظهر جمعه گذشته در شهر امیریه برگزار شد.

یکی از رسوم سنتی بر جای مانده از گذشته در مناطق مختلف شهرستان دامغان آئین گل غلتان نوزاد در اولین بهار از زندگی او می باشد. این رسم که حدود 100 سال قدمت داد، در سال های اخیر نیز توسط اهالی نقاط مختلف شهرستان از جمله شهر امیریه، روستاهای حسن آباد، جزن و غیره صورت می گیرد.

"آیین گل غلتان" برای نوزادانی که اولین بهار زندگی را می گذرانند اجرا می شود و بیشتر توسط مادر، خاله، عمه و مادربزرگ انجام می شود. بنابر این آئین مذکور، در صورتیکه تولد نوزاد با فصل بهار و زمان رویش گل های محمدی مصادف گردد، تنی چند از زنان فامیل برای چیدن گل به میان باغات و مزارع رفته و با ذکر صلوات و خواندن ابیاتی چون :

همه کوه و کمر بوی تو داره یا محمد
کدوم گل قامـت روی تو داره یا محمد

همون ماه ای که از کوه می زنه سر
نشان طاق ابــروی تــو داره یا محمد

مشامم تازه از بوی محمد
بـه قربــان گــل روی محمد

اگر باشد مرا صد جان شیرین
فــدای لاخــ? مــــوی محمــد

محمد در عرب سردار دینه
محمد نـــور رب العـالمینـه

محمد که خدا پیغمبریش داد
چــراغ آسمــان شمع زمینـه

به جمع آوری گل های محمدی برای اجرای مراسم "گل غلتان" می نمایند. پس از جمع آوری گل های چیده شده، گل ها را پرپر می کنند و در خانه نوزاد را حمام کرده، پس از خشک کردن تن و بدن اش وی را میان پارچه ای که معمولاً سفید است و گل برگ ها در آن ریخته شده، در بستری از گل برگ های محمدی می خوابانند و چهار نفر از اعضای خانواده، چهارگوشه? پارچه را با صلوات و شعرخوانی و برای توصیف بیشتر زیبایی ها، نوزاد را در گل برگ ها تطهیر می کنند و می غلتانند. پس از انجام مراسم، مهمانان با چای و شربت و شیرینی پذیرایی می شوند.

در گذشته این مراسم برای نوزادانی که در فصل بهار متولد می شدند، در دهمین روز پس از تولد، در حمام عمومی محل، پس از غسل روز دهم انجام می شد. برای دیگر نوزادان که در سایر فصول سال به دنیا می آمدند، این مراسم در اولین بهار زندگی شان برگزار می شد. خانواده هایی که آگاهی از زمان تولد فرزند خود دارند، در طول سال اقدام به نگهداری مقداری برگ گل در یخچال نموده تا با تولد نوزاد به انجام این مراسم بپردازند.

بطور کلی مراسم "گل غلتان" از تولد یک سالگی نوزاد صورت می گیرد. در باور اهالی منطقه، غلتاندن نوزاد در میان گل های محمدی، سبب طراوت و شادابی او و دور ماندن از زشتی ها و بیماری های مختلف است. همچنین طراوت گل برگ ها از پوست بدن نوزاد محافظت کرده و کودک را خوش رو و سرزنده نگاه می دارد. مراسم "گل غلتان" نوزاد از نسل های پیش به یادگار مانده و در زمره میراث معنوی شهرستان دامغان قلمداد می گردد. جالب توجه است که این مراسم در سال گذشته در فهرست آمار معنوی کشور به نام شهر امیریه ثبت گردیده است و مقدمات ثبت جهانی آن هم فراهم شده است.